Het publieke oeuvre van Marie von Hohenzollern-Sigmaringen, gravin van Vlaanderen (1845-1912)

Tijdens de zomer van 2015 liep in het KoninklijkPaleis in Brussel de tentoonstelling Romantischelandschappen. Marie de Flandre . Voor veel bezoekerswas het een eerste kennismaking met de getalen-teerde amateurkunstenares Marie de Flandre –oftewel Marie von Hohenzollern-Sigmaringen,gravin van Vlaanderen (1845-1912) –, haargevarieerde oeuvre en haar contacten met deBelgische kunstwereld. Toch was dit niet deeerste keer dat kunstwerken van haar hand te zienwaren. Dit artikel wil daarom systematisch detentoonstellingen en de receptie van haar werkvanaf 1870 tot nu, in kaart brengen. Hiervoorzijn de tentoonstellingscatalogi Paysage etvillégiature pour une princesse (1869-1912) en La princesse Marie de Flandre, artiste et mécène, beidevan Suzette Clément-Bodard, en het artikel “Deetsen van de gravin van Vlaanderen (1845-1912)”van Alex Deseyne van groot belang (1). Daarnaastzijn er agenda’s van de gravin van Vlaanderen,brieven van kunstenaars en van intieme vrienden,diploma’s, contemporaine tentoonstellingscatalo-gi en recensies. Deze worden grotendeels in hetArchief van het Koninklijk Paleis in Brusselbewaard en maken deel uit van het archief vanprinses Marie von Hohenzollern-Sigmaringen,Gravin van Vlaanderen (2). Dit materiaal laat toeom niet alleen de zichtbaarheid van het oeuvrevan de gravin te bepalen, maar ook om de receptievan haar kunst te duiden. Eerst zal de biografievan de gravin van Vlaanderen worden geschetst.Hierin zullen haar leermeesters, de beoefendetechnieken en genres aan bod komen. Daarnawordt haar deelname aan tentoonstellingen inbinnen- en buitenland belicht, waarbij tevensaandacht is voor de kunstwerken die via publica-ties werden verspreid. Er wordt afgerond met een overzicht van de Belgische exposities waarin haarkunstwerken na haar dood verschenen.

During the summer of 2015, the exhibition Romantic Landscapes ran in the Royal Palace in Brussels. Marie de Flandre. For many visitors it was their first acquaintance with the talented amateur artist Marie de Flandre – or Marie von Hohenzollern-Sigmaringen, Countess of Flanders (1845-1912) –, her varied oeuvre and her contacts with the Belgian art world. Yet this was not the first time that works of art by her hand could be seen. This article therefore aims to systematically map the exhibitions and reception of her work from 1870 to the present. For this, the exhibition catalogs Paysage etvillégiature pour une princesse (1869-1912) and La princesse Marie de Flandre, artiste et mécène, both by Suzette Clément-Bodard, and the article “Deetsen van de Countess van Vlaanderen (1845-1912)” by Alex Deseyne from great importance (1). In addition, there are diaries from the Countess of Flanders, letters from artists and intimate friends, diplomas, contemporary exhibition catalogs and reviews. These are largely kept in the Archives of the Royal Palace in Brussels and are part of the archives of Princess Marie von Hohenzollern-Sigmaringen, Countess of Flanders (2). This material allows not only to determine the visibility of the countess' oeuvre, but also to interpret the reception of her art. First, the biography of the Countess of Flanders will be sketched. In this, her teachers, the techniques and genres practiced will be discussed. After that, her participation in exhibitions at home and abroad is discussed, with attention also being paid to the works of art that were disseminated through publications. It concludes with an overview of the Belgian exhibitions in which her artworks appeared after her death.