Vergeten verhalen: Het tekenalbum van Sophie von Auersperg, prinses van Arenberg (1811-1901)

De eerste pagina van een tekenalbum toont een jong meisje. Ze zit aan het raam en kijkt naar buiten waar een groepje jonge mannen bij elkaar staat op het plein. Ze hebben niet door dat het meisje hen zorgvuldig observeert en tekent in het opengeslagen album op haar schoot (afb. 1). Het meisje is Sophie, prinses van Auersperg (1811-1901). Ze beeldde zichzelf af op veertienjarige leeftijd. Net als alle meisjes van adel en burgerij had ze op jonge leeftijd leren tekenen en aquarelleren.１ Ook jongens uit deze klassen leerden tekenen, maar bij hen was deze vaardigheid niet louter bedoeld als een art d’agrément zoals bij meisjes als Sophie. Sophie’s oeuvre, dat deels in het Arenbergarchief in het Belgische Edingen wordt bewaard, bestaat uit losse aquarellen van interieurs, bloemstillevens en portretten, en het genoemde album. Hierin zijn 118 tekeningen en aquarellen gekleefd. De vroegste is de besproken afbeelding. De laatste vervaardigde ze zo’n twintig jaar later, toen ze met de weduwnaar prins en hertog Ernest-Engelberg van Arenberg (1777-1857) was gehuwd, twee dochters had en als hofdame aan het keizerlijk paleis in Wenen was verbonden.２ Ze verbleef in verschillende plaatsen in het huidige Oostenrijk, België en Slovenië. Enkele landschappen uit die regio’s nam ze op in het album. Ze legde zich echter meer toe op het vervaardigen van portretten en karikaturen van familieleden en vrienden en de weergave van het dagelijks leven van de hoge adel. Een voorbeeld van zo’n alledaagse gebeurtenis is Matinée à Konopitsch le 17 août 1835. Lecture d’Eugénie Grandet par Balzac (afb. 2). Hierop zijn drie vrouwen te zien die bij elkaar aan een tafel zitten. Eentje houdt een glas vast, de tweede is bezig met handwerken, terwijl de derde voorleest uit het Eugénie Grandet van Honoré de Balzac (1799-1850).

The first page of a drawing album shows a young girl. She sits at the window and looks outside where a group of young men are standing together in the square. They do not realize that the girl is carefully observing them and drawing in the open album on her lap (fig. 1). The girl is Sophie, princess of Auersperg (1811-1901). She portrayed herself at the age of fourteen. Like all girls of nobility and bourgeoisie, she had learned to draw and watercolor at a young age. Boys from these classes also learned to draw, but with them this skill was not merely intended as an art d'agrément as with girls like Sophie. Sophie's oeuvre, which is partly kept in the Arenberg Archive in Enghien, Belgium, consists of individual watercolors of interiors, flower still lifes and portraits, and the aforementioned album. It contains 118 drawings and watercolors. The earliest is the discussed image. She produced the latter some twenty years later, when she married the widower Prince and Duke Ernest-Engelberg of Arenberg (1777-1857), had two daughters and was attached as a lady-in-waiting to the Imperial Palace in Vienna.２ She stayed in various places in present-day Austria, Belgium and Slovenia. She included some landscapes from those regions in the album. However, she concentrated more on making portraits and caricatures of relatives and friends and depicting the daily life of the high nobility. An example of such an everyday occurrence is Matinée à Konopitsch le 17 août 1835. Lecture d'Eugénie Grandet par Balzac (fig. 2). It shows three women sitting together at a table. One is holding a glass, the second is crafting, while the third is reading from Honoré de Balzac's Eugénie Grandet (1799-1850).